Klasika Latina/Ĉapitro Unu
La alfabeto
[redakti]Estas du manieroj por elparoli latine: la klasika kaj la eklezia. Tiu ĉi artikolo temas pri la Latina Klasika, sed estas ĉi-tie mencioj ankaŭ pri la eklezia.
Kiel en Esperanto
[redakti]- La vokaloj, 'a' 'e' 'i' 'o' 'u', elparolata kiel en Esperanto 'y' estas rara emprunto de la greka, kaj estas elparolata kiel IPA [y], kiel la 'u' en la franca.
- 'b' 'd' 'f' 'g' 'j' 'l' 'm' 'n' 'p' 'r' 's' 't' 'z', kiel en Esperanto.
Malsama elparolo
[redakti]- 'c' aŭ kiel 'k' en la klasika elparolado, aŭ kiel 'ĉ' antaŭ 'i' aŭ 'e' en la eklezia.
- 'h' estis elparolata en tre frua epoko kiel en Esperanto sed rapide malaperis.
- 'qu' kiel 'kŭ'
- 'v' kiel 'ŭ' en la klasika elparolado, kaj 'v' en la eklezia.
- 'x' kiel 'ks'
Vortoj
[redakti]- est = (li/ŝi/ĝi/oni) estas
- lingua = lingvo (ankaŭ lango sed tio ne gravas nun)
- canis = hundo
- felis = kato
- mus = muso
- femina = virino
- vir = viro
- Claudius = Klaŭdio
- Nero = Nero
- Iulius = Julio
- Gaius = Gajo
- Maria = Maria
Frazoj
[redakti]- Esperanto est lingua = Esperanto estas lingvo.
- Claudius est canis = Klaŭdio estas hundo.
- Nero est felis = Nero estas kato
- Iulius est mus = Julio estas muso.
- Gaius est vir = Gajo estas viro
- Maria est femina = Maria estas virino.
Gramatiko
[redakti]La gramatiko de ĉapitro unu estas tre facila: oni uzu la latinan verbon "est" por "estas" se la subjekto estas en la tria persono: li, ŝi, ĝi, oni, iu. Oni povas meti la verbon kien ajn, kiel en Esperanto, kaj ankaŭ se oni metas ĝin en la unuan pozicion, la signifo estas kiel en esperanto:
- "est felis in horto" = "estas kato en la ĝardeno"
- "Roma in Italia est" = "Romo estas en Italio"