Kurda/Leciono 3
Enkonduko al Ergativo:
[redakti]La kurda havas du kazojn, la absolutivo kaj la ergativo. Ĝis nun ni nur pritraktis substantivojn en la absolutiva kazo. Ĉi-ĉapitre oni lernos pri la ergativa kazo. En la prezenca verbotempo, la kazoj similas al la esperanta kaza dueco. La kurda absolutivo similas al la esperanta nominativo kaj la kurda ergativo similas al la esperanta akuzativo.
Ergativaj pronomoj:
[redakti]| Kurda | Esperanto |
|---|---|
| min | min, mia |
| te | vin, via |
| wî | lin, lia, ĝin, ĝia |
| wê | ŝin, ŝia, ĝin, ĝia |
| me | nin, nia |
| we | vin, viaj |
| wan | ilin, ilia |
| xwe | sin, sia |
Pronomoj post prepozicio devas esti absolutivon.(note ke en esperanto, ni anstataŭ uzu la normativan formon)
Ekzemploj:
| Kurda | Esperanto |
|---|---|
| li min | ĉe mi (ĉe mia hejmo) |
| rex wê | apud ŝi |
| li gora wan | laŭ ili |
Genro:
[redakti]La kurda havas du gramatikajn genrojn, maskuleno kaj femineno. Ne ekzistas facila maniero por antaŭscii la genron de substantivo. Oni bezonas enmemorigi la genron de ĉiu substantivo.
Mê/Femineno:
[redakti]Feminenaj substantivoj estas markita en la ergativa kazo kun la aldono de -ê finaĵo.
Nêr/Maskuleno:
[redakti]La ergativa finaĵo de maskulenaj substantivoj estas -î, tamen tiu finaĵo kutime ne aperas en multaj dialektoj. Sen la î ergativa finaĵo ĝi aperas en kelkaj dialektoj, do absolutive kaj ergative ĝi havas la saman formon en tiaj dialektoj. Tamen en la esprimo rex birayekî , la ergativa -î finaĵo aperas. Eble por komencanto estus facile ĉiam uzi la ergativan finaĵon kiam ĝi estas konsila. Eĉ se denaskaj parolantoj de iu dialekto ne faras tion.
En kelkaj dialektoj, la kurdoj enigas la î-finaĵo en la vorton, specife kiam la vorto havas la vokalojn a aŭ e.
Ekzemple:
| Esprimo kun Ergativeco | Nur la substantivo absolutive | Tradukoj/Notoj |
|---|---|---|
| ji nên | nan | de la pano |
| ji bajêr | bajar | de la urbo |
| li dêst | dest | en la mano |
Pluralo
[redakti]Kaj feminenaj kaj maskulenaj vortoj havas la saman ergativan finaĵon: -an.
| Kurda | Esperant | |
|---|---|---|
| Mê/Femineno | bi pênûsan | per plumoj (skribiloj) |
| Nêr/Maskuleno | li sakoyan | en la jakoj |
Ekzerco:
[redakti]Jen vortoj
| Mê/Femineno | Nêr/Maskuleno | ||
|---|---|---|---|
| Kurda | Esperanto | Kurda | Esperanto |
| mal | hejmo | xanî | domo |
| sêv | pomo | agir | fajro |
Traduku kurden
- apud ŝi.
- en la domo
- apud la hejmo
- de la pomoj
- laŭ li.