La rusa lingvo en vivo/Flugo

La plej bona loko por praktiki la rusan sendube estas Rusio mem, kvankam vi povas fari tion ankaŭ en aliaj landoj kie haveblas ruslingvaj komunumoj. Iel aŭ tiel via unua sperto komenciĝos de vojaĝo.

Oni povas atingi Rusion per aŭto, ŝipo aŭ trajno, sed plejparte tio okazas per aviadilo, do nia unua situacio koncernos flugon. Ni komencos ekde enaviadiliĝo.

Enaviadiliĝo

Ni supozu ke vi flugas per rusia flugkompanio (Aerofloto, S7, UTair aŭ iu alia). Dum enaviadiliĝo vi vidos ke super вы́ход (elirejo) lokiĝas экра́н (ekrano), sur kiu videblos numero de via рейс (flugo) kaj respektiva вре́мя вы́лета (ekfluga tempo). Kiam oni malfermos la elirejon formiĝos о́чередь (atendovico), pli ĝuste du atendovicoj — por эконо́м-класс (ekonomia klaso) kaj би́знес-класс (unua klaso). Vi devos montri al reprezentantoj de flugkompanio kaj flughaveno vian биле́т (bileto). Ili forŝiros plejparton de ĝi kaj lasos al vi поса́дочный тало́н (enaviadiliĝa kupono), kiun vi gardu ĝis la fino de la flugo kaj ricevo de la bagaĝo.

Enaviadiliĝo nun plej ofte okazas tra рука́в (laŭvorte: maniko; teleskopa ponto), sed foje oni alportos vin per авто́бус (aŭtobuso). Lastakaze vi devos iom stari sur лётное по́ле (flugkampo) kaj poste supreniri laŭ трап (ter-avia ponto). Ĉe la enirejo vin renkontos стюарде́сса (stevardino) aŭ стюа́рд (stevardo), kiu bonvenigos vin kaj eble petos montri vian поса́дочный тало́н por sugesti al vi la plej facilan aliron al via поса́дочное ме́сто (sidloko), ofte nomata pli simple — ме́сто (loko).

Viaj но́мер (numero) kaj бу́ква (litero) montros, ĉu vi sidas apud окно́ (fenestro), прохо́д (trairejo) aŭ в це́нтре (centre), посереди́не (meze). Post sidiĝi kroĉu vian реме́нь безопа́сности (sekurzono). Ĉu via кре́сло (seĝo) estas komforta? Memoru ke dum ekflugo ĝia спи́нка (dorsapogilo) devas esti levita je вертика́льное положе́ние (vertikala stato). Se vi sidas apud иллюмина́тор (aviadila fenestro) ne forgesu, ke што́рка иллюмина́тора (kurteno de aviadila fenestro) devas esti по́днята (levita).

Flugkapitano avertos vin per laŭtparolilo, ke куре́ние запрещено́ (fumado malpermesita) dum la tuta полёт (flugo). La sama surskribo aperos sur светово́е табло́ (lumtabulo). На взлёт! (Al ekflugo!).

Manĝoj kaj servoj

Post kiam aviadilo набра́ть высоту́ (atingis flugnivelon) oni povas расстегну́ть реме́нь безопа́сности (malkroĉi sekurzonon), откинуть спинку кресла (mallevi dorsapogilon) kaj опусти́ть што́рку иллюмина́тора (mallevi kurtenon de aviadila fenestro). Se al vi estas tro жа́рко (varmege) aŭ ду́шно (mankas oksigeno), ŝaltu вентиля́тор (ventolilo) super via kapo. Apude troviĝas кно́пка освеще́ния (lumbutono) kaj кно́пка вы́зова (vokbutono), per kiu oni povas voki проводни́к (laŭvorte: kondukanto, ĉiĉerono; sengenra vorto oficiale uzata por gestevardoj).

Baldaŭ ili proponos al vi напи́тки (trinkaĵoj, drinkaĵoj). Kutima sortimento estas tia:

— чай (teo), kiu povas esti чёрный (nigra) aŭ зелёный (verda);

— ко́фе (kafo);

— вода́ (akvo), kiu povas esti с га́зом/газиро́ванная (kun gaso/gasigita) aŭ без га́за/негазиро́ванная (sen gaso/negasigita);

— сок (suko), plej ofte тома́тный (tomata), апельси́новый (oranĝa), я́блочный (poma) aŭ мультифрукто́вый (plurfrukta, ofte simple мультифру́кт);

— газиро́ванные напи́тки (gasigitaj trinkaĵoj), ofte nomataj pli simple газиро́вка (gasigitaĵo);

— вино́ (vino), kiu povas esti кра́сное (ruĝa) aŭ бе́лое (blanka).

Se vi flugas en la unua klaso elekteblo estas pli vasta kaj inkluzivas drinkaĵojn: ви́ски (viskio), во́дка (vodko), ром (rumo), конья́к (konjako), пи́во (biero) ktp.

Se vi mendos teon, stevardo demandos vin: “С лимо́ном?» (Ĉu kun lemono?) kaj vi povos jesi (да) aŭ nei per без (sen). Ne forgesu danki la servistaron: Спаси́бо! (Dankon!). Se vi estas trinkema kiel aŭtoro de tiu ĉi teksto, petu samtempe kelkajn trinkaĵojn, ekzemple: «Чай и тома́тный сок» (Teon kaj tomatan sukon).

Poste oni kolektos стака́ны (glasoj) kaj disportos еда (manĝaĵo). Kutime temas pri preta sortimento en ланч-бокс (lunĉo-skatolo). Se temas pri mallonga flugo ene povas esti nura сэ́ндвич (sandviĉo), sed plej ofte oni proponas горя́чее блю́до (varma plado). Lastakaze vi havas elekteblon, do estu preta respondi al stevardaj demandoj. Kutime oni proponas elekti inter du ĉefaj pladoj, ekzemple: «Ку́рица с ри́сом или говя́дина с карто́шкой?» (Ĉu kokaĵo kun rizo aŭ bovaĵo kun terpomoj?).

Jen la plej oftaj elementoj:

— ку́рица (kokaĵo; laŭregule oni devas diri куря́тина, sed plej ofte estas uzata la sama vorto kiel por viva estaĵo — ку́рица);

— говя́дина (bovaĵo);

— ры́ба (fiŝaĵo; en la rusa ĝi samtempe signifas fiŝon kaj fiŝaĵon);

— морепроду́кты (maraj produktoj).

Kiel garnaĵo povas esti:

— рис (rizo);

— макаро́ны (makaronoj);

— карто́фель/карто́шка (terpomoj, la dua formo estas parola, sed ofta).

Kompreneble haveblos ankaŭ сала́т (salado) kaj хлеб (pano). Plej verŝajne vi trovos en ланч-бокс ankaŭ бу́лочка (bulketo), пла́вленый сыр (fandita fromaĝo), ма́сло (butero), ке́тчуп (keĉupo), горчи́ца (mustardo), о́вощи (legomoj), foje фру́кты (fruktoj). Kompreneble tie kuŝos ankaŭ столо́вые прибо́ры (manĝiloj; ofte nomataj simple прибо́ры): ви́лка (forko), столо́вая ло́жка (kulero), ча́йная ло́жка (kulereto; laŭvorte: tekulero), нож (tranĉilo). Ne malhaveblas ankaŭ вла́жные салфе́тки (malsekaj tukoj), бума́жные салфе́тки (paperaj tukoj) kaj зубочи́стки (dentopikiloj).

Tempopasigado

Kion fari en aviadilo krom manĝi kaj dormi? Interalie vi povas смотре́ть фи́льмы (spekti filmojn), слу́шать му́зыку (aŭskulti muzikon) aŭ игра́ть (ludi) per мультимеди́йный экран (plurmedia ekrano), instalita en dorsapogilo de antaŭa seĝo. Por tio проводни́к (stevardo) disdonas al pasaĝeroj нау́шники (kapaŭskultiloj). Ŝovu ilin en seĝobrakon kaj prenu пульт управле́ния (regilo; ofte simple пульт) por manipuli la ekranon. Se io fuŝas vi povas вы́звать проводника́ (voki stevardon) per кно́пка вы́зова (vokbutono) kaj plendi: «Нау́шники не рабо́тают» (Kapaŭskultiloj ne funkcias) aŭ «Пульт/Экра́н не рабо́тает» (Regilo/Ekrano ne funkcias). Espereble li ne nur komprenos vin, sed ankaŭ trovos kontentigan solvon de via problemo.

Alia plezuriga tempouzo estas vizito al туале́т (necesejo). Laŭ lumtabuloj vi komprenos, ĉu respektiva туале́т estas свобо́ден (vaka) aŭ за́нят (okupita). Interne vin atendos вода́ (akvo), мы́ло (sapo), бума́жные полоте́нца (paperaj tukoj), foje iu крем (kremo) aŭ гель (ĝelo).

Elaviadiliĝo

Espereble via flugo pasis sukcese kaj vi ne tre ofte eniris зо́на турбуле́нтности (turbulenta zono). La flugkapitano anoncis alteriĝon kaj ĉio ripetiĝas: застегну́ть ремни́ безопа́сности (kroĉi sekurzonojn), привести́ спи́нки кре́сел в вертика́льное положе́ние (levi dorsapogilojn ĝis vertikala stato), откры́ть што́рки иллюмина́торов (mallevi kurtenojn de aviadilaj fenestroj), убра́ть сто́лики (levi tabletojn).

Krome li informos vin pri пого́да (vetero) en la flughaveno: ĉu estas со́лнечно (sunoplene) aŭ па́смурно (sombre), avertos se tie идёт дождь (pluvas), diros kia estas температу́ра во́здуха (temperaturo de aero; ofte simple температу́ра).

Flughaveno

En la flughaveno vi devos unue trapasi па́спортный контро́ль (pasporta kontrolo). Montru al doganisto vian па́спорт (pasporto) kaj биле́т (bileto). Kutime tio sufiĉas. Eble li petos vin ankaŭ rigardi al kamerao: «Посмотри́те в ка́меру» (Rigardu en la kameraon).

Foje li demandos pri celo de via vojaĝo: «Цель ва́шего визи́та?». Respondu simple: тури́зм (turismo), командиро́вка (komisio de firmao), би́знес (komerco), учёба (lernado/studado) aŭ визи́т к ро́дственникам (vizito al parencoj).

Eble li demandos pri via loĝloko: «Где вы бу́дете жить?» (Kie vi loĝos?). Respondu: в оте́ле (en hotelo), у друзе́й (ĉe geamikoj), у ро́дственников (ĉe parencoj), в общежи́тии (en amasloĝejo) aŭ на кварти́ре (en luita apartamento).

Poste ricevu vian багаж (bagaĝo). Espereble via чемода́н (valizo) aperos ĝustatempe sur ле́нта (rulĉeno) de via рейс (flugo). Se ĝi tamen ne videblas serĉu flugavenajn oficistojn. En grandaj flughavenoj haveblas specialaj budoj kun afiŝo «Ро́зыск багажа́» (serĉado de bagaĝo). Rakontu tie kio okazis, ekzemple: «Мой чемода́н пропа́л» (Mia valizo malaperis) kaj montru respektivajn dokumentojn. Cetere ne timu antaŭtempe. Post 43 jaroj da vivo en Rusio kaj pluraj flugoj mi povas rememori nur unu fojon, kiam mia valizo malaperis — en 2013 en... Bonaero (Argentino).

Do gratulon, vi sukcese flugis al Rusio! En la dua ĉapitro ni lernos kiel plenumi sekvan taskon – atingi urbon.