Tokipono/Leciono 12
Leciono 12: Koloroj[redakti]
Lernindaj vortoj[redakti]
|
walo - blanka; hela |
kule - koloro; pentri, farbi, kolorigi
|
Koloroj bazaj kaj kombinaj[redakti]
Rimarku la lernindajn vortojn de la leciono: jen ĉiuj kolor-vortoj en Tokipono. Mankas bazaj vortoj por verda, purpura, ktp.; enestas nur vortoj por la bazaj koloroj.
Rigardu jenan bildon:
Kian koloron vi vidas? Purpura, ĉu ne? Sed se vi pligrandigus la bildon, vi vidus jenon:
Bluaj kaj ruĝaj kvadratetoj kombiniĝas amase por prezenti al la okuloj purpuron. Same estas kun la vortoj de Tokipono:
- len - vesto
- len laso - blua vesto
- len laso loje - ruĝe blua vesto = purpura vesto
Vi povas tiel kunmeti la bazajn kolor-vortojn por specifi diversajn kolorojn:
- laso loje - ruĝe blua = purpura
- laso jelo - flave blua = verda
- loje jelo - flave ruĝa = oranĝkolora
- loje walo - blanke aŭ hele ruĝa = ruĝeta, rozkolora
- walo pimeja - malhele blanka = griza
- jelo pimeja - malhele flava = bruna
La renversaj vortkombinoj egale validas:
- loje laso - blue ruĝa = purpura
- jelo laso - blue flava = verda
Kolor-subfrazoj por apudaj kaj ne miksitaj koloroj[redakti]
Jen supre, preskaŭ ĉio kion vi ofte bezonos por priskribi kolorojn en Tokipono. Sed supozu ke vi havas ĉemizon ĉi tian:
La ĉemizo klare havas en si loje kaj laso, sed ĝi ne estas loje laso. Jen plia okazo por pi kaj en:
- len pi loje en laso - ĉemizo de ruĝa kaj blua
Rimarku kial pi necesas:
- *len loje en laso li pona. - Ruĝa ĉemizo kaj la koloro bluo estas bonaj.
Sen pi, la en dividas len loje de laso kiel du egalgravaj partoj de subjekto; laso iĝas substantivo ĉar ĝi ne havas ion por modifi. En la unua frazo kun pi, la subfrazo loje en laso modifas len.
kule[redakti]
kule estas sufiĉe simpla vorto. Ĝi havas du ĉefajn uzojn: demandi la koloron de io,
- ni li kule seme? - De kiu koloro estas tio?
kaj, verbe, "pentri", "farbi", ktp:
- mi kule e tomo. - Mi farbas la domon.
- jan lili li kule e lipu. - La infano koloras la paperon.
sitelen[redakti]
sitelen substantive signifas ĉefe "bildo". Ĝi ankaŭ uziĝas en pluraj kunmetaj subfrazoj.
- sitelen ni li pona lukin. - Tiu bildo estas bela.
- sitelen tawa - filmo, televidprogramo... (bildo moviĝanta)
- sitelen tawa Inkubo li ike musi. - La filmo Inkubo estas amuze malbona.
- sitelen lili "a" li mute pi toki pona. - La litero "a" estas ofta en Tokipono.
- o pana e sitelen ma tawa mi. - Donu mapon al mi.